Heemkunde
Heemkunde is geen wetenschap, maar de samensmelting van tal van wetenschappen, gebaseerd op geologie, archeologie, biologie, volkskunde, bouwkunst, volkskunst en wat dies meer zij met betrekking tot stad of streek. Zij wil een gebied in zijn totaliteit doen kennen en zo de band tussen bevolking en streek versterken. 

Oorsprong van het voormalige Heemkundig Museum.
Het Heemkundig Museum Lienden te Ommeren is ontstaan in het begin van de 80-er jaren op initiatief van enkele prominente inwoners. Het betrof hier landbouwers, een burgemeester, een gemeentesecretaris, enkele onderwijzers, een bankdirecteur, maar bovenal een oud-Liendenaar die zich bijzonder interesseerde voor het “oude” in onze leefgemeenschap. Zij zagen met lede ogen aan dat diverse waardevolle zaken op de schroothoop belandden dan wel voor een appel en een ei werden verkocht aan opkopers.
Vele materialen waren niet meer nodig in het kader van mechanisatie en automatisering in de loop van de 19e en 20e eeuw. Deze mensen hadden of kenden zelf een aantal historische voorwerpen en wisten dat er bij vrienden en bekenden ook wel spullen aanwezig waren die eigenlijk in een museum thuishoorden, uiteraard om dit voor het nageslacht te behouden.

1982-Oprichtingsvergadering
Een eerste vergadering werd belegd op 29 november 1982. Men ging voortvarend te werk want op 12 januari 1983 vond een oprichtingsvergadering plaats, waarop op 26 april 1983 de statuten door de notaris werden verleden.

Naar een locatie op zoek
Omdat reeds spullen aanwezig waren en van lieverlee meer zaken werden verzameld, werd naarstig gezocht naar een ruimte om alles onder te brengen. Als eerste kwam een monumentale schuur, een tabaksschuur, achter een boerderij in beeld.
De eigenaar hiervan maakte ook deel uit van het oprichtingsbestuur, doch deze ging na diverse besprekingen toch niet hiermee akkoord. Saillant detail is dat deze schuur tijdens een storm is ingestort en inmiddels niet meer bestaat. Verschillende andere objecten in de regio werden bekeken, beoordeeld maar werden afgekeurd of bleken toch niet beschikbaar voor de lange termijn.

Definitieve locatie wordt Den Eng
Uiteindelijk kwam er een locatie vrij op de plek waar ook nu nog het Streekmuseum Baron van Brakell zich bevind. Op deze plaats was een werkplaats gevestigd van W.S.W. In het kader van regionalisatie van deze dienst, werden de activiteiten verplaatst naar Culemborg.
Deze werkplaats, eigendom van stichting Fonds Hulpbetoon, werd ter beschikking gesteld aan ons museum. Met geld en materiaal van plaatselijke ondernemers werd dit onderkomen door vrijwilligers verbouwd tot tentoonstellingsruimte en kon de collectie worden gepresenteerd.

1988-Opening op 26 april
Op 26 april 1988 vond de officiële opening plaats. Toen eenmaal bij de bevolking bekend werd dat in Ommeren een Heemkundig Museum was gehuisvest, kwamen van boerenzolders en andere opslagplaatsen diverse spullen tevoorschijn die om niet aan het museum werden geschonken, met als gevolg dat de ruimte binnen de kortste keren te klein was. Enkele jaren is gewerkt met de mogelijkheden en onmogelijkheden die er waren. 

1993-Uitbreiding
In 1993 de wordt de oostvleugel aangebouwd. Het museum had zelf nog wat geld, de bevolking ondersteunde en ook de eigenaar investeerde mee. Hoewel je dan denkt dat je jaren vooruit kunt, kom je al gauw tot de conclusie dat dit niet het geval is. De spullen bleven toestromen en al gauw kon een en ander niet meer verantwoord tentoongesteld worden.

2003-Stichting Fonds Hulpbetoon van de Arbeidende klasse schiet te hulp
Voor het museum was het derhalve een geschenk dat door de gemeentelijke herindeling het gemeentehuis naar Maurik werd verplaatst. Nu zult u misschien denken, wat heeft dat er mee te maken. Welnu, de stichting Fonds Hulpbetoon heeft een bestuur wat veelvuldig vergadert. Dit gebeurde, als gevolg van de samenstelling van dit bestuur, altijd in het gemeentehuis. Omdat dit bestuur het niet wenselijk achtte om in een andere gemeente te vergaderen dan waar de stichting zelve is gehuisvest, werd besloten, op eigen grond, hierin te voorzien. Deze gedachte heeft er in geresulteerd dat deze westvleugel in 2003 is aangebouwd, waarvan een gedeelte ingericht is tot Regentenkamer.
Hiermede werden twee vliegen in één klap geslagen. Het museum was voorlopig weer gered en het Fonds had, als eigenaar, een verantwoorde vergaderruimte welke voldoet aan de status van deze stichting.
Dat deze beslissing een waardevolle beslissing is geweest, moge blijken uit het feit dat ons museum in het begin van 2006 een grondige wijziging heeft moeten ondergaan.

Stichting Oudheidkamer Tiel
In verband met politieke besluiten in de stad Tiel, kwam daar de Stichting Oudheidkamer Tiel zonder expositieruimte te zitten. Het betrof hier verschillende ingerichte winkels en werkplaatsen uit het verleden. Na vele gesprekken en veel gereken achten wij ons gelukkig dat alles aan ons is overgedragen en in ons museum is ingebouwd. Dit materiaal van de Oudheidkamer is een aanwinst voor het museum.

Wagenmodellen Gerrit de Kock
Eenzelfde feit heeft zich voorgedaan in 2010. In Hellouw bestond de stichting Wagenmodellen van Gerrit de Kock. Deze stichting had geen vaste expositieruimte, waardoor een 150-tal miniaturen in ca. 10 vitrinekasten verspreid in de regio waren ondergebracht bij verschillende bejaardencentra, een gemeentehuis, een notariskantoor en dergelijke. Ook dit was geen ideale situatie en het geheel kwam niet volledig tot zijn recht. In ons museum is dit wel het geval.

Hoe werkte het Heemkundig Museum in het verleden.
Het Heemkundig museum was en is een zelfstandige stichting, die tot 2015 met een 17-tal vrijwilligers werkte. Zij werkten zonder gemeentelijke exploitatiesubsidie, doch hebben wel de eigenaar van de gebouwen achter de hand die zich enigszins mede verantwoordelijk voelt voor het voortbestaan. Er werden geen spullen gekocht, hooguit werden er spullen in bruikleen genomen. Probleem werd dat zaken werden aangeboden waarvan al exemplaren aanwezig waren. Zo mogelijk werd dit opgeslagen en soms moesten er aangeboden spullen worden afgeslagen. 

Doel van het Heemkundig Museum na integratie in het Streekmuseum Baron van Brakell.
Doel van het Heemkundig Museum Ommeren was en is, dat de huidige en toekomstige generaties kennis kan blijven nemen van wat vroeger met betrekking tot deze streek en haar bevolking gebruikelijk was. Kortom te tonen hoe men vroeger leefde en werkte. Aan de vrijwilligers de taak om er zorg voor te dragen dat de zaken worden gerangschikt, gecatalogiseerd en ter bezichtiging worden gesteld. Dit ter bestudering van de plaatselijke/regionale historie en het wekken van belangstelling hiervoor.

In 2015 is er een nieuwbouw gerealiseerd. Hierin is het Heemkundig museum Ommeren, Het voormalige Boerenwagenmuseum, De Historische Kring Kesteren en Het Arend Datema Instituut ondergebracht. Deze 4 instellingen vullen elkaar prima aan terwijl de doelstelling van de oorspronkelijke instellingen worden gerespecteerd.

Uit een eenvoudige boerenschuur en met behulp van andere instellingen is een prachtig museum is ontstaan.